Er zijn talloze situaties waarbij tijd niet je vriend maar je vijand is. Ik noem er twee:

Als je net zoals ik nogal gezegend bent met een creatief brein is het lastig om je aandacht erbij te houden. Met nieuwe dingen beginnen lukt vaak prima, maar afmaken wat minder. En voor je het weet zit je met allemaal “afgekloven boterhammen” en een onrustig gevoel achter je bureau.

Of je hebt juist helder voor de geest wat je de dag af wil maken en je baas komt binnen met, in jouw ogen, onbenullige klusjes en voor je het weet ben je daar de hele dag zoet mee. Onbevredigend naar huis, ’s avonds piekeren en beslissen: morgen doe ik het anders. De volgende dag: zelfde laken een pak en met een beetje pech eindig je schuimbekkend in een burn-out.

Het tegenovergestelde kan ook gebeuren. Je hebt een voorkeur voor een persoon. Je mag hem of haar gewoon graag. Je voelt je lekker in de aanwezigheid van die persoon en hij of zij kan je altijd laten lachen. Als er een klusje moet gebeuren komt die persoon altijd naar je toe en het geeft je een goed gevoel als je kan helpen of bijspringen. En als die persoon te laat binnenkomt dan begrijp jij dat het komt doordat de kinderen nog naar school moesten en er altijd veel verkeer is in dat deel van de stad. En om dan weer op tijd op school te zijn is het logisch dat die persoon even eerder weg moet. Zelf zie je hier vaak geen kwaad in maar in 9 van de 10 gevallen zal je omgeving zien dat je volledig gemanipuleerd wordt door deze persoon. Ook in dit voorbeeld zit je zelf niet aan het stuur!

Hoe pak je nu zelf de controle weer over?  

Stel je maakt een wandeling in de buitenlucht. Wetenschappers zijn het er over eens dat het super gezond is voor lijf en geest om dagelijks een half uurtje te wandelen in de natuur. Het is prettig weer, zonnetje schijnt, graadje of 20 en een klein briesje. Onder deze omstandigheden kost dat half uurtje wandelen geen enkele moeite. Nu is het rond het vriespunt, droog en zwaar bewolkt. Goeie jas aan, sjaal om en handschoenen aan en de wandeling is nog steeds fijn. Dankzij je sjaal, handschoenen en goede jas. Je hebt je gewapend tegen de elementen. Nu stormt het, regent het pijpenstelen, bomen waaien om en dakpannen vliegen om je oren. Is het nu nog steeds super gezond om buiten te wandelen of is het gevaar op letsel groter? Beter blijf je in dat soort omstandigheden lekker binnen bij de kachel met een kopje koffie.

De kassa:

In de praktijk zie je dit bij de kassa van de supermarkt. Het is niet druk en er is 1 kassa open. Er staat een rij van hooguit een of twee klanten en de rest van het personeel is wat anders aan het doen. Dan wordt het drukker. Gaat de persoon achter de kassa nog harder scannen en sneller afrekenen omdat de rij nu wel vijf a zes klanten is? Nee, de invloed die deze persoon gebruikt is om een collega te roepen om er een kassa bij open te doen.

Je invloed en vooral hoe je ermee omgaat bepaalt feitelijk alles. En accepteer dat er zaken zijn waar je beperkt of geen invloed op hebt. En dat is de eerste stap naar de oplossing. Beoordeel voor jezelf: heb ik wel of geen invloed.

Voorbeeld, het weer:

Even terug naar het weer. We zijn het er over eens dat we geen invloed op het weer hebben. Dus het onderwerp “het weer” schrijf je normaal gesproken onder het kopje “Geen invloed”. Waar we wel invloed op hebben is hoe we omgaan met het weer. Dus “Omgaan met het weer” schrijf je onder het kopje “Wel invloed”

Dat ziet er dan als volgt uit:

Wat doe je in dit geval? Heb je invloed op de beslissing van de directie? Je voelt het al een beetje borrelen want je denkt er het jouwe van. Weet de directie trouwens wel dat je regelmatig langer blijft om te voorkomen dat de chauffeur voor een dichte deur staat en de ochtendploeg in de problemen komt? Nee natuurlijk niet want dan zijn de dure mannen al lang naar huis in hun dikke leasebakken! Weet je wat: ik ga ook om 5 uur naar huis en dan zien ze wel wat er gebeurt. Zijn ze nu helemaal betoeterd.

Wat denk je dat er de volgende dag gebeurt? Grote kans dat jij bij de directie op het matje mag komen om uit te leggen waarom je bewust de boel in de soep hebt laten lopen. Ze verwachten namelijk van iemand op jou positie meer verantwoordelijkheid. Je krijgt een officiële waarschuwing en de eindejaar bonus kan je ook wel op je buik schrijven. Ben je helemaal betoeterd….

Ga eens in de schoenen van de werknemer staan: hoe zou jij je op dit moment voelen?

Ga nu eens in de schoenen van de directie staan: hoe denk jij over de werknemer?

Hoe gebruik je de invloed die je wel hebt nu in positieve zin? De as van invloed zou er bijvoorbeeld als volgt uit kunnen zien:

Uitleg:

Op het moment dat de directie de beslissing heeft genomen, heb je daar geen invloed meer op. Tenminste niet direct op dat moment. Waar je wel invloed op hebt is hoe je met de nieuwe richtlijn over overwerk omgaat. Concreet: stem met je leidinggevende vooraf af hoe je handelt als de chauffeur na sluitingstijd aankomt.

Vergroten van je invloed:

Doorbordurend op het bovenstaande voorbeeld kan het heel goed zijn dat de leidinggevende denkt: verhip, we hebben nooit over de situatie nagedacht dat de chauffeur te laat binnenkomt. De leidinggevende bespreekt dit vervolgens met de directie. De directie ziet ook in dat dit niet de bedoeling is van de regeling en past de regeling aan. Vanaf nu geldt het uitsluitend voor de productiemedewerkers.

Wat is hier gebeurt? Je hebt je invloed niet alleen juist gebruikt, je hebt je invloed ook groter gemaakt. Je invloed is zo groot geworden dat zelfs de directie tot een nieuw inzicht is gekomen. Misschien vragen ze je de volgende keer wel eerst naar wat een eventuele aanpassing in de praktijk voor jouw functioneren betekent.

We hebben dus dezelfde situatie, nieuw directierichtlijn over overwerk, met twee compleet verschillende uitkomsten. In de eerste situatie, 5 uur naar huis, wordt je zowat ontslagen. In de tweede situatie, met leidinggevende vooraf afstemmen, komt de directie tot nieuw inzicht en krijg je de loftrompet. Je invloed is nogal groter geworden.

En dit is interessant. Als je dus concentreert op de zaken waar je invloed op hebt, is je resultaat positief en groeit je invloed zelfs. Niet alleen in dit voorbeeld maar in alle gevallen.

Conclusie:

Als er situaties zijn waar je geen invloed op hebt, laat die rusten en concentreer je hoe je er optimaal mee omgaat. Dat is de invloed die je WEL hebt. Dus nogmaals: je hebt geen invloed op het weer maar je kan wel een jas, handschoenen en een sjaal omdoen als het koud is. Dat is de invloed die je wel hebt. En de directie die een richtlijn uitvaardigt heb je op dat moment geen invloed op. De manier waarop je ermee omgaat wel! Door vooraf met je leidinggevende te bespreken hoe je in de praktijk hiermee omgaat. Dat is de invloed die je wel hebt en je verder brengt.

Als je wel je invloed gebruikt zal je onmiddellijk de storingsdienst bellen met een exacte uitleg: “knopje ziet er goed uit, deur staat in de juiste stand maar gaat niet op afstand open”. Je plakt een briefje op de deur “De deur gaat tijdelijk niet automatisch open, ik kom graag naar u toe zodra u aanbelt, dank u voor uw begrip”. En je informeert je leidinggevende: Deur werkt niet, heb storingsdienst al gebeld en ze komen in de loop van de ochtend, ik heb een briefje op de deur geplakt dat de deur stuk is en ik eraan kom als ze bellen. Wat denk je wat er gebeurt als je een directielid binnenlaat?

Ongetwijfeld is het directielid onder de indruk van je slagvaardig handelen. En wat nu als dat directielid met het verkeerde been uit bed is gestapt en zegt: is die @$##$$ deur alweer stuk? Waarschijnlijk is je eerste reactie om in de verdediging te gaan. Beter doe je dat niet en herhaal je de woorden zo exact mogelijk. Dat die @$##$$ deur alweer stuk is gegaan kan ik niets aan veranderen. Ik heb er wel voor gezorgd dat hij vandaag gerepareerd wordt en ik kan de deur handmatig voor u open doen en dat doe ik graag voor u. Het moet dan wel een hele grote botterik zijn als je dan alsnog geen compliment krijgt….

In het tweede voorbeeld ben je succesvol omdat je structureel twee handelingen toepast:

1.     Je handelt naar de invloed die je wel hebt. (Wel invloed op)

2.     Je handelt onmiddellijk. Je steekt er WEL energie in.

In een grafiek weergegeven ziet het er dan als volgt uit:

Je handelt in vakje nummer: 1. Vakje 1 is waar je het meest succesvol bent. Je cirkel van invloed. Het vakje waar je duimpjes omhoog krijgt. Hier wordt je energie maximaal gewaardeerd en beloond.

Steek je energie zoveel mogelijk in vakje 1, de zaken waar je WEL invloed op hebt.

Wat betekenen de overige vakjes.

Vakje 2: Je hebt ergens wel invloed op maar je steekt er geen energie in.

Op de meest positieve manier uitgelegd is vakje 2 je verbeteringspotentieel. Want je hebt ergens wel invloed op maar je onderneemt geen actie. Dan moet er wel een goede reden zijn waarom je hier geen actie op onderneemt. Die goede reden kan bijvoorbeeld zijn dat je met je leidinggevende hebt afgesproken om aan andere zaken prioriteit te geven. Dit heeft te maken met urgentie, waar ik later op terug kom.

In de meeste gevallen leidt vakje 2 echter tot een minder fijn evaluatie gesprek. Want je doet immers iets niet wat wel van je wordt verwacht. Zorg dus dat je heel goed afstemt welke activiteiten tijdelijk in vakje 2 mogen.
Concluderend kan je stellen dat vakje 2 je gemiste kans is.

Vakje 3: Je hebt ergens geen invloed op en je steekt er geen energie in.

Dit is ook een heel nuttig vakje. Hier parkeer je de dingen waar je geen invloed op hebt tot het moment dat dit wel zo is. Maar meestal blijven de activiteiten hier hun hele leven.

Voorbeelden van vakje 3: de parkeerplaats

Wat doe je op de parkeerplaats? Daar parkeer je de zaken waar je geen invloed op hebt door er geen energie in te steken. Dat kan heel lekker zijn want je hoeft je er niet langer druk om te maken omdat je er voor KIEST om er geen energie in te steken. Die collega bijvoorbeeld die altijd maar loopt te klagen. Wat je ook probeert, hij blijft klagen en sleurt jou mee de put in. Je kan hem niet veranderen, daar heb je geen invloed op. Je kan er wel anders mee omgaan. Bijvoorbeeld door te besluiten om geen energie in hem te steken. Je parkeert hem als het ware en besluit om te gaan met mensen die je wel energie geven. Dat geeft veel voldoening en je houdt je energie over.  

Vakje 4: het vergif

In het vergif vakje bevinden zich de dingen waar je geen invloed op hebt maar waar je wel energie in steekt. En geloof me: dit doen we vaker dan ons lief is. Waarom is dit het vakje van het vergif? Omdat dit vaak veel energie kost en helemaal niets oplevert. Sterker nog, in vrijwel alle gevallen word je hier negatief van.

Voorbeeld vakje 4, vergif:

Je hebt van die beroepsklagers. Altijd en overal negatief commentaar op. Vooral politici, leidinggevenden en het weer moeten het ontgelden. Maar net zo gemakkelijk is de broccoli van de Albert Heijn bij wijze van spreken de pineut. Deze mensen zijn er heer en meester in om heeeeeel veel energie te steken in zaken waar ze absoluut geen invloed op hebben. Mag je dan nooit even mopperen? Natuurlijk wel, zolang je realiseert dat het nooit tot een oplossing leidt. Wees wel voorzichtig tegen wie je moppert. Je kan er heel gemakkelijk je omgeving mee vergiftigen. Beter realiseer je dat je er toch niets aan verandert en parkeer het in vakje 3 door er geen energie in te steken. Beter steek je je energie in vakje 1, daar krijg je energie van terug! Een kenmerk van mensen die veel energie in het vergif vakje steken is dat ze zogenaamd geen tijd voor andere dingen hebben. Dat klopt ook wel omdat ze veel tijd en heel veel energie kwijtraken in negativiteit.

Wees overigens wel alert op mensen die veel in vakje 4 zitten. Het kan zijn dat er onderliggend leed aan ten grondslag ligt. Beter dat deze mensen dit bespreken met HR of een andere vertrouwenspersoon in het bedrijf.

Het totaalplaatje ziet er als volgt uit:

Hoe pas je dit nu in de praktijk toe?

Helemaal in het begin zal je merken dat het lastig kan zijn om je energie zoveel mogelijk te stoppen in zaken waar je wel invloed op hebt. En als je dit merkt, dan ben je op de goede weg. Je raakt namelijk bewust van je gedrag. Je zal jezelf in de praktijk hoogstwaarschijnlijk op twee situaties betrappen. 1: je stelt iets uit waar je wel invloed op hebt en 2: je loopt toch te klagen/mopperen. Denk dan: min 1. Dus als je jezelf betrapt dat je in vergiftigd vak 4 bent, denk dan -1 en parkeer het in vak 3. Ben je in vak 2, je stelt iets uit waar je wel energie in zou moeten steken, denk dan ook -1 en ga naar vak 1. Uiteindelijk zal je merken dat vak 2 en 4 steeds kleiner worden. En dan gebeurt er iets bijzonders: Vak 1, Invloed, wordt groter. En je zal merken dat je omgeving anders op je gaat reageren. En ineens heb je ook invloed op zaken die je oorspronkelijk in vak 3 had geparkeerd omdat je er geen invloed op had. Maar doordat je door je gedrag positief op gaat vallen, zal je toegang tot hoger management toenemen waardoor je ook meer toegang tot vak 3 krijgt.

Ze zeggen wel eens: alles wat je aandacht geeft dat groeit. En dat is hier zeker van toepassing. Door je te concentreren op vak 1, invloed, zal dit groeien en uiteindelijk ziet dit er als volgt uit.

Cirkel van invloed:

Dit wordt wel de cirkel van invloed genoemd. Je cirkel van invloed zal in het begin vrij klein zijn en alleen betrekking hebben op jezelf. De “IK” cirkel. Dat betekent dat je je eigen gedrag stuurt door je te concentreren op de zaken waar je wel invloed op hebt (vak 1, invloed). Je zal merken dat je invloed daarmee toeneemt. Teamleden zullen eerder naar jou toe trekken dan naar iemand die alleen maar loopt te klagen en zelf niets presteert. Daarmee krijg je invloed op je team (of thuis, op je gezin). Je teamleden zullen onbewust de neiging hebben om je gedrag te kopiëren. Daarmee groeit je invloed nog verder naar bijvoorbeeld het bedrijf. Grote kans dat jou advies of oplossingen tot directieniveau op gaan vallen. Enzovoort, enzovoort totdat je president van Amerika bent…..

En dan denk je misschien: maar hier kan die persoon toch helemaal niets aan doen. Hij kan er ook niets aan doen dat alle vergaderzalen bezet zijn… En is dat ook zo? Als het zo belangrijk is voor je om een vergaderzaal te hebben, dan tref je toch alle voorbereidingen en voorzorgsmaatregelen zodat je zeker weet dat je er eentje hebt? Kortom, je laat het niet van het laatste moment en toevalligheden afhangen.

Het is dus niet altijd even eenvoudig om je in de cirkel van invloed te begeven. De cirkel van betrokkenheid is namelijk groter. Er zijn nu vaak meer redenen te verzinnen waarom iets niet lukt dan de juiste dingen doen waarmee je wel succes hebt. Zit je in de cirkel van betrokkenheid dan noemen we dat ook wel eens re-actief. Het overkomt je allemaal en je kan er niets aan doen… Luister voor de aardigheid naar het liedje "heel zwaar leven" van Brigitte Kaandorp. Dan heb je een idee van iemand die helemaal vastzit in de cirkel van betrokkenheid.

Zorg dus dat je voorkomt dat je in de cirkel van betrokkenheid terechtkomt. Merk je dat, denk dan aan het duimpje omhoog, vakje 1. Steek je energie in de dingen waar je wel invloed op hebt, parkeer dat waar je geen invloed op hebt, mopper niet en stel niet uit naar morgen wat je vandaag kan doen!